Warszawa 24 kwietnia 2025 r.

Fundacja RECAL we współpracy z Krajową Izbą Gospodarczą zorganizowała w dniu 23 kwietnia 2025 r. seminarium poświęcone wdrażaniu systemu kaucyjnego w Polsce pt. „System kaucyjny a projektowanie opakowań”. Wydarzenie zgromadziło przedstawicieli Ministerstwa Klimatu i Środowiska, wszystkich operatorów systemu kaucyjnego, organizacji branżowych oraz ekspertów. Uczestnicy seminarium dyskutowali na temat:

• Stanu przygotowań do wdrożenia systemu kaucyjnego w Polsce, którego uruchomienie zaplanowano na 1 października 2025 r.
• Konieczności dostosowania opakowań do wymogów systemu kaucyjnego,
• Wyzwań i potencjalnych zagrożeń związanych z funkcjonowaniem nowego systemu.

Podczas spotkania Fundacja RECAL, obchodząca w tym roku swój jubileusz 30-lecia, przedstawiła wytyczne dotyczące projektowania oraz prawidłowego znakowania aluminiowych puszek objętych kaucją.

Seminarium otworzył Krzysztof Kawczyński, Przewodniczący Komitetu Ochrony Środowiska w Krajowej Izbie Gospodarczej (KIG), który już na wstępie podkreślił wagę prawidłowego wprowadzenia systemu: „System kaucyjny wdraża się tylko raz. Jeżeli nie zostanie prawidłowo zaimplementowany może przynieść przykre skutki finansowe dla uczestników rynku napojów w opakowaniach objętych kaucją, a w rezultacie negatywnie wpłynąć na pozycję Polski w Unii Europejskiej”. W ten sposób zwrócił uwagę na potencjalne ryzyko spadku poparcia społecznego w przypadku problemów związanych z wdrożeniem systemu kaucyjnego. Apelował także o przyspieszenie prac nad nowym systemem Rozszerzonej Odpowiedzialności Producentów (ROP) jako kluczowego elementu gospodarki odpadami opakowaniowymi: „Musimy pamiętać, że systemy kaucyjne są częścią ROP-u i powinny być spójne z efektywnym systemem odpowiedzialności producentów i handlu. Optymalnie byłoby, gdyby te projekty weszły w życie w tym samym czasie”. Zwrócił również uwagę na brak „instytucji parasolowej”, co w przypadku systemu kaucyjnego opartego na wielu operatorach może rodzić poważne problemy w przyszłości.

Z kolei Jacek Wodzisławski, Prezes Fundacji RECAL, podkreślił znaczenie dyskusji o systemie kaucyjnym dla całej branży opakowaniowej oraz uzasadnił potrzebę stworzenia ujednoliconego standardu znakowania dla puszek, apelując do operatorów o rejestrowanie opakowań zgodnych z tymi standardami, aby uniknąć problemów z ich zwrotem, szczególnie za pośrednictwem automatów RVM. „Branża opakowań z aluminium aktywnie odniosła się do aktualnych praktyk rynkowych w projektowaniu opakowań. W tym kontekście opracowaliśmy wytyczne dotyczące prawidłowego zamieszczenia logotypu systemu kaucyjnego na puszkach, co pozwoli na ich jednoznaczną identyfikację. Po początkowych trudnościach związanych z równoległym funkcjonowaniem zarówno opakowań kaucjonowanych, jak i ich odpowiedników bez kaucji, przewidujemy pozytywne prognozy dla rynku aluminiowych puszek do napojów. Spodziewamy się, że poziom zwrotów puszek osiągnie ponad 90%, co stanowi znaczącą poprawę w stosunku do obecnych 80%. To wyraźny krok w stronę efektywnego recyklingu i bardziej zrównoważonego systemu zarządzania odpadami”.

Podczas pierwszej sesji, poświęconej projektowaniu opakowań, Przedstawiciel Ministerstwa Klimatu i Środowiska – Anna Kamińska z Departamentu Gospodarki Odpadami omówiła obowiązujące wymagania prawne dla opakowań objętych kaucją po 1 października 2025 r.

Jacek Wodzisławski z Fundacji RECAL szczegółowo przedstawił wytyczne RECAL dla logotypu systemu kaucyjnego na puszkach. Następnie Robert Kucharczyk z Kaucja.pl Krajowy System Kaucyjny S.A. zaprezentował Brandbook Kaucja.pl, a Bartosz Borowy z Polski System Kaucyjny S.A. omówił wytyczne dla projektowania w ramach Polskiego Systemu Kaucyjnego.

Następnie podczas panelu dyskusyjnego poświęconego wyzwaniom związanym z systemem kaucyjnym (DRS) dla materiałów opakowaniowych, przedstawiciele branż szklarskiej, aluminiowych puszek napojowych oraz butelek z tworzyw sztucznych przedstawili sytuację w swoich sektorach w kontekście nadchodzących zmian.

Kolejną sesję otworzył dr Jędrzej Bujny z Kancelarii Bujny dla ekosystemu, przedstawiając ramy prawne krajowych regulacji kaucyjnych. W swojej prezentacji omówił modele doboru opakowań w systemach kaucyjnych w innych krajach, bariery wejścia dla operatorów, ryzyko utraty poparcia społecznego oraz brak organizacji parasolowej integrującej system. Zwrócił również uwagę na niekonsekwencję legislatora w podejściu do konkurencyjności w kontekście liczby operatorów kaucyjnych i planowanego jednego operatora dla ROP.

Najważniejszym punktem seminarium był panel dyskusyjny „W kierunku efektywnego systemu kaucyjnego” podczas którego głos należał do przedstawicieli operatorów kaucyjnych, którzy dyskutowali o mocnych stronach reprezentowanych podmiotów oraz ich wyróżnikach na rynku:

• Agata Juzyk, Prezes Zarządu Reselekt S.A.

„W przededniu startu systemu kaucyjnego w Polsce kluczowe jest nie tylko przygotowanie techniczne i legislacyjne, ale przede wszystkim współpraca operatorów, sieci handlowych i samorządów, których rola w przyszłym wariancie Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) wciąż nie jest w pełni określona. Przed nami ogromne wyzwania edukacyjne i organizacyjne, ale wierzę, że dzięki mądrze zaprojektowanemu i efektywnie wdrożonemu systemowi kaucyjnemu osiągniemy realne korzyści dla środowiska. Trzeba przy tym pamiętać, że w dążeniu do efektu ekologicznego system nie może sam generować nieproporcjonalnych obciążeń – np. poprzez nadmierne emisje z transportu odpadów czy energochłonną produkcję infrastruktury. Równie istotna jest efektywność kosztowa – dlatego tak ważna jest optymalizacja transportu oraz wykorzystanie nowoczesnych technologii sortowania i kompaktowania jak najbliżej miejsc zbiórki, co wymaga zaangażowania firm posiadających doświadczenie w zagospodarowaniu odpadów. Za Reselekt stoi w tym zakresie know-how grupy Eneris”. – podkreśliła Agata Juzyk, Prezeska Zarządu Reselekt S.A.

• Jakub Ogórek, Prezes Polski System Kaucyjny S.A.

„Siłą PSK jest ugruntowana pozycja, doświadczenie i zdolność do stabilnego działania w długiej perspektywie. Spółka powstała z inicjatywy czołowych producentów piwa w Polsce, którzy od ponad 30 lat z powodzeniem prowadzą dobrowolne systemy kaucyjne dla butelek szklanych. Dzięki ich doświadczeniu i rozbudowanej sieci dystrybucji docieramy do większości punktów handlowych w Polsce – to gotowe fundamenty pod ogólnokrajowy system obejmujący wszystkie frakcje opakowań. Zespół PSK to grupa menedżerów z wieloletnim doświadczeniem na rynku FMCG, dzięki któremu doskonale rozumiemy potrzeby wszystkich interesariuszy systemu (producentów, handlu, dystrybucji, operatorów logistycznych i przetwórców odpadów). Dysponujemy zapleczem organizacyjnym i kapitałowym, które pozwala działać sprawnie i stabilnie, niezależnie od rynkowych zmian. To podejście oparte na praktyce, a nie deklaracjach – nasze rozwiązania już działają i przynoszą efekty.” – powiedział Jakub Ogórek, CEO Polskiego Systemu Kaucyjnego S.A.

• Piotr Okurowski, Prezes Kaucja.pl Krajowy System Kaucyjny S.A.

„Kaucja.pl to inicjatywa wynikająca z realnego poczucia odpowiedzialności. Tworzymy system kaucyjny jako konsorcjum 11 firm z branży napojowej – od globalnych liderów, przez silne polskie marki, aż po lokalnych producentów głęboko zakorzenionych w swoich społecznościach. Łączymy doświadczenia i wyznaczamy standardy – to właśnie my opracowaliśmy Brand Book, czyli zestaw wytycznych dotyczących oznaczania opakowań kaucyjnych, z którego może korzystać cały rynek.” – mówił Piotr Okurowski, prezes zarządu Kaucja.pl – Krajowy System Kaucyjny S.A. „Nasza przewaga opiera się na kilku filarach: gwarantujemy osiągnięcie wymaganych poziomów zbiórki, oferujemy pełną przejrzystość rozliczeń oraz minimalizację kosztów dzięki efektowi skali, efektywnej logistyce i nowoczesnym rozwiązaniom w punktach odbioru. System kaucyjny nie może jednak funkcjonować bez ścisłej współpracy z handlem detalicznym, który odpowiada za stworzenie i prowadzenie sieci punktów zbiórki. Kluczowe znaczenie ma dla nas współpraca międzyoperatorska – tylko dzięki niej możliwe jest stworzenie spójnego i efektywnego systemu. Naszym celem jest dostarczanie rozwiązań, które spełniają formalne wymogi, a jednocześnie działają w praktyce i przynoszą realne korzyści dla środowiska.” – podsumował prezes zarządu Kaucja.pl.

Prowadzący debatę Krzysztof Kawczyński – Przewodniczący Komitetu Ochrony Środowiska KIG w podsumowaniu zaproponował, aby następne spotkanie odbyło się w połowie września 2025 r. czyli tuż przed startem systemu kaucyjnego w Polsce, co winno pozwolić na ostateczne zweryfikowanie gotowości operatorów i konsumentów do uruchomienia efektywnego systemu kaucyjnego w Polsce.

Spotkanie zorganizowane przez Fundację RECAL i KIG było okazją do wymiany wiedzy i doświadczeń poszczególnych uczestników rynku, a także stworzyło przestrzeń do współpracy i dialogu między wszystkimi interesariuszami, aby system kaucyjny w Polsce był efektywny, spójny i przyjazny zarówno dla przedsiębiorców, jak i konsumentów. W spotkaniu wzięło udział ponad 120 osób, zarówno stacjonarnie, jak i online. „Cieszymy się, że seminarium zgromadziło tak liczne grono uczestników. To dowód na rosnące zainteresowanie i potrzebę merytorycznej dyskusji w zakresie dostosowania opakowań do wymogów systemu kaucyjnego.” podkreślił Jacek Wodzisławski.